Burgerhuis De Torre

plaats waar ik graag ben

door Peter Provenier

Het goed “De Torre” is gelegen aan de Nieuwescheldestraat 1. Het gebouw kreeg zijn naam door de kenmerkende duiventoren. In “De Geschiedenis van Zwijnaarde“ van Frans de Potter en J. Broeckaert, verschenen tussen 1864 en 1870, staat te lezen: “Het verblijf te Zwijnaarde, door zijne nabijheid van Gent en aan de Schelde reeds zo bevoorrecht, wordt door verscheidene schone kastelen veraangenaamd.” En iets verder staat: “Niet ver van het dorp, aan de steenweg die naar de Schelde leidt, staat een ouderwets gebouw, met een torentje bekroond, op welks voorgevel men, onder een uitgesleten wapen, het jaartal 1635 leest. Wij hebben ondanks onze opzoekingen, de vroegere bestemming van dit goedje niet kunnen ontdekken. Dat het nochtans hoger van bebouwing opklimt dan het evenvermelde jaartal, blijkt uit de eigendomspapieren, die tegenwoordige bezitter ons liet zien, en waaruit wij de overtuiging kregen dat het ten jare 1608 reeds bestond. Zo wij het in het oud landboek der gemeente wel aangeduid hebben gevonden, behoort dit vervallen goed in 1747 aan een zekere Pieters-Van Overwaele.” In het “Lantbouck der prochie van Swijnaerde” van 1683 is deze “hofstede ende speelgoed” eigendom van “Sr. Frans vande Cruysse in Ghendt”. Circa anderhalve eeuw nadat Frans de Potter dit schreef staat het onderzoek naar de oorsprong van dit “ouderwets gebouw” nauwelijks verder. Vermoedelijk stond hier oorspronkelijk het “Goed te Roeselaar”, waarvan de betekenis moet gezien worden als een bosachtig en moerassig gebied en waarvan reeds sprake was in 1415. Het was één van de oudste pachthoeves van Zwijnaarde, had toen een oppervlakte van 28 bunders en was in het bezit van de Sint-Pietersabdij. Het werd in de loop der eeuwen grondig verbouwd. Het nog bestaande 17de eeuwse gedeelte met de hoektoren is boven achthoekig uitgebouwd onder een leien naaldspits met bekronend sierornament. Het was een duiventil met kleine vierkante muuropeningen en per drie gegroepeerde vlieggaten onder de daklijst. Dit landhuis kwam einde 19de eeuw in het bezit van de adellijke familie della Faille die in het nabij gelegen kasteel van Zwijnaarde woonde (zie Kiosk nr. 27). In 1890 liet baron Adolphe della Faille (°1858, van 1901 tot zijn dood in 1913 burgemeester van Zwijnaarde en lid van een jockeyclub) in de aanpalende stallingen van “De Torre” een stoeterij oprichten waar raspaarden werden gekweekt. Het beheer over deze paardenhouderij was tot 1945 toevertrouwd aan de familie De Wilde die tevens het huis bewoonde: eerst Jean-Baptist (1838-1894), dan zijn zoon Oscar (1870-1963) en tenslotte kleinzoon Robert (1914-1991), telkens met hun gezin. In de familie De Wilde wordt verteld dat een Engelse dekhengst een heel geslacht aan volbloedpaarden heeft voortgebracht voor de toenmalige adel. Rechts van het traditioneel gedeelte werd in 1905 een vleugel in Vlaamse renaissancestijl toegevoegd. Op deze plaats stond een gebouw met één bouwlaag. Tijdens Wereldoorlog I werd “de Torre" door de Duitsers gebruikt als paardenziekenhuis. Van 1945 tot 1978 baatte de familie De Wilde er verder voor eigen rekening de stoeterij uit. In 1965 werd een deel van de stallingen gesloopt voor de aanleg van de nieuwe Zwijnaarde-kasteelbrug zodat het goed sindsdien geprangd zit tussen de autosnelweg en de oprit van de Scheldebrug. Na een periode van leegstand kocht de familie Rangan, aangetrouwde familie van de vorige uitbaters, in 1984 het huis en knapte het op. De in hout opgetrokken stallingen werden gesloopt. In De Kiosk nr. 19 is vermeld dat het bedrijf Motori Lorenzo, een BVBA van de familie Rangan, in 2007 het goed aan de linkse zijde uitbreiden met een loods en kantoren, gebruikmakend van materialen die aansloten bij die neorenaissancestijl. Dit werd geweigerd wegens niet modern genoeg: “De architectuurtaal van het wonen en het bedrijf zijn verschillend en dienen uit elkaar gehouden te worden” adviseerde de stadsarchitect. Uiteindelijk werd in 2009 wel een vergunning bekomen voor een ontwerp waarbij een nieuw volume werd gerealiseerd met een uitkragende glazen toonzaal dat zich qua vormentaal duidelijk onderscheidt van het historische hoofdvolume. In De Torre was (is ?) ook de feestzaal “Hangar Bizarre” gevestigd. Bron: artikel van wijlen Arthur De Decker (1952 – 2020) in De Kiosk nr. 32 (december 2014). Foto Marc Careel (zie fotoboek van Marc: http://users.skynet.be/careelmarc/ ) De boeiende geschiedenis van de kastelen van Zwijnaarde vormde het onderwerp van een tentoonstelling die werd opgezet door de dorpskrant De Kiosk in het JOC Variant en op de kiosk op het dorpsplein tijdens de kunstroute Trackz 2018 op 22 en 23 september 2018 (zie ook De Kiosk nr. 48) Op 15 mei 2017 werden een aantal bouwovertredingen vastgesteld. Op 20 september 2018 werd de aanvraag voor de regularisatie van deze overtredingen geweigerd. Kennelijk werden er paardenstages voor kinderen geörganiseerd (Stal Fortuna). In 2020 zal de paardenhouderij/fokkerij verdwijnen en de stal, containers en bijhorende verharding zullen gesloopt worden. Ook de paardenlooppiste in zand zal verwijderd worden en ingezaaid met gras. Voor de poolhouse, dat achteraan de bestaande loods is aangebouwd, werd een regularisatie gevraagd in juni 2020. Zie ook: inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/27000 Het pand staat te koop (immodavinci.be/te-koop/gent-9052/commercieel/nieuwescheldestraat-1-te-gent-zwijnaarde/4097947 ).